Op 23 augustus 2000 verkochten wij ons allereerste brood van Kollenberger spelt. Een kwart eeuw later is dit gewaagde begin uitgegroeid tot een geliefd kwaliteitsproduct waar veel bezoekers bewust voor blijven terugkomen.

Wat begon als een persoonlijke zoektocht naar ambachtelijk, lokaal en eerlijk brood, groeide uit tot een beweging richting duurzamer en bewuster eten. Tegenwoordig is speltbrood overal verkrijgbaar.

Eerste speltbakkerij

In 2000 gingen we van start onder de naam Le Marché als de eerste speltbakkerij van Nederland. Frank van Eerd, toen bakker en filiaalleider bij V&D, wilde ontdekken of hij brood kon bakken van graan uit de eigen regio, zonder onnodige toevoegingen. Zijn oog viel op Kollenberger spelt, een authentiek gewas waarmee destijds nog nauwelijks werd gewerkt. Samen met chef productie Björn Coenen besloot hij het avontuur aan te gaan. In samenwerking met de Stadsbroekermolen in Sittard bakten we ons eerste brood, en het bleek meteen een schot in de roos.

“Het voelt als de dag van gisteren, maar het is al 25 jaar geleden dat we het eerste Kollenberger speltbrood verkochten bij onze oude werkgever Le Marché te Sittard. Wij werden benaderd door Stichting Behoud Kollenberger om mee te denken over de graansoort spelt.

Björn Coenen, mijn collega, zocht toen een afstudeeropdracht voor de lerarenopleiding. Omdat ik zelf een paar jaar eerder ook een afstudeeropdracht had gedaan, raadde ik hem Kollenberger spelt aan als thema. Björn greep dit met beide handen aan en slaagde uiteindelijk met een negen. De kennis uit zijn onderzoek hebben we vervolgens gebruikt om speltbrood te bakken. In die tijd was er nog weinig bekend over spelt. Op de bakkerijopleiding werd (en wordt) alleen lesgegeven over tarwe. Zonde, vonden wij. Onze doelstelling was, en is nog steeds, om brood te bakken zonder extra toevoegingen.

Voordat we het eerste brood verkochten schreef plaatselijke journalist Harrie Bronneberg diverse artikelen over het project. Hij beschreef de groei van spelt op de Kollenberg en de rol van molenaar Gjus Roebroek, die bezig was het graan tot meel te malen. Ook de pogingen van verschillende bakkers om succesvol speltbrood te bakken kwamen aan bod. Uiteindelijk bleef er maar één bakker over bij wie het echt gelukt was. Rondom de Sint Rosaprocessie werd bekendgemaakt bij wie het speltbrood zou worden verkocht: Le Marché in Sittard.

Vanaf dag één, op 23 augustus 2000, verkochten we circa 500 broden per dag. Buiten stond een flinke rij mensen te wachten. Wat een dag! De verkoop zakte niet in maar hield aan. Een deel van de opbrengst werd gebruikt voor het onderhoud van de Kollenberg in Sittard. Later dat jaar startten we met de verkoop van Kollenberger speltvlaai, waarbij de ingrediënten zo veel mogelijk uit de regio kwamen.

Het Kollenberger Speltproject werd een groot succes in en rondom Sittard. Na verloop van tijd gingen Björn en ik ieder onze eigen weg. Tijdens mijn werkzaamheden op het hoofdkantoor van La Place (Le Marché) volgde ik een opleiding als marketingmanager. Mijn afstudeeropdracht ging over De Bisschopsmolen, over hoe graan en andere grondstoffen uit de regio structureel konden worden ingezet.”

— Frank van Eerd, eigenaar van De Bisschopsmolen en GrainLabs

Meer weten over onze start met Kollenberger speltbrood? Bekijk het krantenartikel uit 2000.

Waarom Kollenberger spelt?

Kollenberger spelt is een graansoort die groeit op de Kollenberg, een karakteristiek stuk landschap in Sittard waar momenteel de nieuwe Flodderfilm wordt opgenomen. Dit lokaal geteelde graan staat bekend om zijn hoge voedingswaarde, licht verteerbare koolhydraten en volle, nootachtige smaak. Spelt bevat veel essentiële vet- en aminozuren en vitamine B1. Dankzij de natuurlijke beschermlaag om de korrel is het graan bovendien beter bestand tegen ziekten en schimmels, waardoor nauwelijks bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Het “broertje van tarwe” vraagt wel meer vakmanschap om te telen en te verwerken. De opbrengst is lager en het bakproces complexer, maar het resultaat is een eerlijk, voedzaam product dat perfect past in een gezonde levensstijl.

Transparantie en openheid

Wanneer klanten begrijpen waar een product vandaan komt, zijn ze bereid er iets meer voor te betalen. Daarom vinden we het belangrijk om te delen hoe en waar het graan wordt geteeld, hoe het meel wordt gemalen en hoe er zonder toevoegingen brood van wordt gebakken. Ook de prijsopbouw hoort bij die transparantie: van de prijs die de bakker betaalt aan de boer en molenaar, tot wat de consument uiteindelijk betaalt in de winkel. Zo weet iedereen waar hij aan toe is.

Wie zijn Kollenberger spelt?

Vijf jaar geleden bundelden vijf Limburgse boeren hun krachten in de coöperatie ‘Kollenberger Spelt’. Hun missie was om een lokale, traditionele voedselketen van boer, molenaar en bakker te herstellen. Wynand Vogels, een van de telers, benadrukt het belang van onderling vertrouwen en samenwerking. Inmiddels produceren ze jaarlijks zo’n duizend ton spelt op 170 hectare grond. Het graan wordt traditioneel gemalen in de Commandeursmolen in Mechelen, en het meel wordt geleverd aan meer dan 220 bakkers in heel Nederland.

Waar we nu staan

Hoewel we onszelf graag de moeder noemen van alle huidige speltcreaties, werken we allang niet meer uitsluitend met spelt. We ontwikkelen ook producten met granen zoals tritordeum en gerst, en spelen actief in op de wensen van onze klanten. In 2025 blijft onze missie ongewijzigd: voedzame, lekker en verantwoorde producten creëren. Om die missie waar te maken, werken we al jarenlang samen met consumenten, graanverwerkers, wetenschappers, mensen uit de zorg en sportdeskundigen. Dankzij deze samenwerkingen ontvangen we waardevolle feedback en blijven we verbeteren. Zo hebben we onder andere samengewerkt met Team Visma | Lease a Bike, het KNWU en Picnic PostNL, het Máxima MC in Veldhoven en The Athlete’s FoodCoach.

Een zaadje geplant, samen geoogst

25 jaar geleden pionierden we met wit en volkoren speltbrood. Nu komen onze bezoekers er speciaal voor terug. Dankzij hen hebben we ons assortiment kunnen uitbreiden en onze producten blijven verfijnen. We koesteren deze band enorm. Zonder jullie was dit niet gelukt. Ontzettend bedankt allemaal!

Meer weten? Lees dan het artikel van Bakkerswereld.